آموزش کاربرد قطعات مختلف پکیج شوفاژ دیواری

همان‌طور که می‌دانیم پکیج‌های شوفاژ دیواری طوری طراحی شده‌اند که سیستم گرمایشی یک ساختمان یا واحد مسکونی، اداری، تجاری و… را تامین می‌کنند. بدین معنا که وظیفه اصلی پکیج‌های شوفاژ دیواری تامین گرمایشی یک واحد است. حالا این تامین گرمایشی هم می‌تواند شامل گرمای رادیاتورهای داخل خانه و هم آب گرم شیر ظرف‌شویی و روشویی آن باشد که راجع به این موضوع توضیح خواهیم داد. اما در اینجا قصد داریم شما را با چند قطعه مختلف پکیج شوفاژ دیواری آشنا کنیم و کارایی آن‌ها را به طور مجزا برایتان شرح دهیم. چرا که با شناخت این قطعات است که شما قادر خواهید بود یک شناخت کلی و دقیق نسبت به پکیج شوفاژ دیواری داشته باشید.

شیر پرکن پکیج شوفاژ دیواری و انواع آن

یکی از قطعات بسیار مهم پکیج شوفاژ دیواری، شیر پرکن است که به اشتباه در میان مشتریان به عنوان شیر هواگیر هم رایج شده است. اما سوال مهم راجع به شیر پرکن این است که کارایی این قطعه دقیقا چیست؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم که هنگام نصب شدن یک پکیج شوفاژ دیواری، یعنی پس از انجام تمامی اتصالات آن آب شهری وارد جریان گرمایشی پکیج می‌شود. اما تنها قطعه‌ای که با باز کردن آن ورود آب شهری را به جریان گرمایشی ممکن می‌کند شیر پرکن است. به عبارتی دیگر، این شیر به نوعی شیر تغذیه و وسیله‌ای برای پر کردن جریان گرمایشی پکیج شوفاژ دیواری از آب شهری است. شیر پرکن‌ها انواع مختلفی دارند که در اکثر پکیج‌های شوفاژ دیواری به صورت مکانیکی موجود هستند. ینی باید توسط دست باز و بسته شوند و به همین دلیل حالت مکانیکی دارند.

البته لازم به ذکر است که شیر پرکن‌های غیر مکانیکی یا اتوماتیک هم وجود دارند. برای مثال می‌توان به مدل پکیج دیواری بنسر پرو بوتان اشاره کرد که شیر پرکن اوتومات دارد. یعنی این مدل قابلیت فعال کردن حالت اتوماتیک شیر پرکنش را هم دارد. اما به طور کلی بالای 90% از پکیج‌های شوفاژ دیواری شیر پرکن‌های دستی یا مکانیکی دارند. شیر پرکن را معمولا به عنوان مرز بین آب شهر و مدار گرمایش پکیج‌های شوفاژ دیواری می‌شناسند. این قطعه بسیار مهم آب مدار گرمایش را از طریق آب شهری تغذیه و تامین می‌کند. شیر پرکن حتی فشار آب شهری را به شکل تنظیم شده وارد مدار گرمایش پکیج شوفاژ دیواری می‌کند. اما شیر پرکن در حالت عادی باید همیشه در حالت بسته قرار بگیرد. نحوه باز و بسته شدن شیر پرکن‌ها دقیقا مانند سایر شیرها هستند. یعنی نحوه باز شدن آن‌ها دقیقا در جهت عقربه‌های ساعت و بسته شدنشان هم برخلاف عقربه‌های ساعت است.

کلید فشار آب و نقش آن در پکیج شوفاژ دیواری

کلید فشار آب از قطعات بسیار مهم پکیج‌های شوفاژ دیواری به شمار می‌آید. در بالا اشاره کردیم که فشار آب باید به شکل تنظیم شده وارد مدار گرمایشی پکیج شوفاژ دیواری شود. حالا قطعه‌ای که توسط برد و یا مغز دستگاه این فشار را تنظیم می‌کند کلید فشار آب است. کلید فشار آب به طور دقیق تعیین می‌کند که آب شهری باید با چه فشاری در مدار گرمایشی جریان داشته باشد. نام لاتین کلید فشار آب (water pressure switch) است. در واقع واژه (pressure) به معنای فشار بوده که نشان می‌دهد این قطعه با فشار آب سروکار داشته و وظیفه تنظیم کردن آن را دارد. اما دقیقا کارایی این قطعه مهم چیست؟

کلید فشار آب در مدار گرمایش پکیج شوفاژ دیواری نصب می‌شود. این کلید به برد کنترل اطلاع می‌دهد که آب شهری دقیقا با چه فشاری داخل مدار گرمایشی وجود دارد. بدین معنا که آیا با یک فشار درست و تنظیم شده داخل مدار گرمایشی در جریان است یا خیر. کلید فشار آب حالت صفر و یک دارد، یعنی به طور کلی یا در حالت قطع بوده و یا در حالت وصل قرار دارد. حالا چه موقعی این کلید در حالت وصل قرار می‌گیرد؟ زمانی که فشار آب گرمایش به اندازه کافی و استاندارد باشد کلید وصل شده و برد کنترل هم متوجه می‌شود که پکیج شوفاژ دیواری از لحاظ کمبود فشار آب هیچ مشکل و یا کمبودی ندارد و می‌تواند شروع به کار کند. حالا اگر در برخی موارد که برای مثال نشتی در رادیاتورها وجود داشته باشد، فشار آب از حالت استاندارد خارج شده و کلید فشار آب هم قطع می‌شود. با قطع شدن کلید فشار آب برد کنترل هم اجازه روشن شدن دستگاه و کار کردنش را صادر نمی‌کند. به طور کلی یک تعامل مهم و ویژه میان کلید فشار آب و برد کنترل وجود دارد. به نوعی که انگار برد کنترل به تایید این کلید برای روشن نگه داشتن دستگاه نیاز دارد.

پس در نتیجه هیچ فرقی نمی‌کند فصل تابستان و یا زمستان باشد، آب باید با یک فشار مشخص و تعیین شده وارد مدار گرمایشی شود. اگر این فشار مورد تایید کلید فشار آب نباشد سریعا قطع شده و برد کنترل هم اجازه روشن شدن پکیج شوفاژ دیواری را صادر نخواهد کرد. یعنی برد کنترل در صورت عدم تایید کلید فشار آب، عمل تشکیل شعله را کنسل کرده و پکیج شوفاژ دیواری به طور کلی امکان ادامه فعالیتش را از دست می‌دهد. اما سوال اصلی اینجاست که فشار آب به چه دلیل انقدر نقش حیاتی و بسیار مهم در مدار گرمایشی پکیج‌های شوفاژ دیواری دارد؟ به عبارت دیگر، چرا انقدر مهم است که فشار آب در مدار گرمایشی به طور تعیین شده و استاندارد وجود داشته باشد؟

اگر بخواهیم به طور ساده به این سوال پاسخ بدهیم باید بگوییم که داخل پکیج‌های شوفاژ دیواری قطعاتی وجود دارند که بسیار حساس هستند و بدون جریان آب و یا عدم فشار استاندارد می‌توانند آسیب‌های جدی ببینند. پس طراحان پکیج‌های شوفاژ دیواری برای جلوگیری از این آسیب‌های احتمالی به قطعات کلید فشار آب را طراحی کرده‌اند. چراکه تنها توسط این کلید است که برد کنترل متوجه می‌شود آیا فشار آب لازم برای مدار گرمایشی وجود دارد تا دستور ادامه کار پکیج شوفاژ دیواری توسط تشکیل شعله را صادر کند یا خیر. بنابراین یکی از پیش شرط‌های روشن شدن پکیج شوفاژ دیواری این است که آب با فشار لازم وجود داشته باشد. حالا مقدار فشاری که باید وجود داشته باشد چقدر است؟

معمولا اگر فشار آب زیر نیم بار باشد کلید فشار آب قطع می‌شود و برد کنترل هم امکان تشکیل شعله و شروع به کار پکیج شوفاژ دیواری را فراهم نمی‌کند. اما این میزان ممکن است در هر پکیج شوفاژ دیواری کاملا متفاوت باشد. برای مثال برخی از پکیج‌های شوفاژ دیواری با سه دهم فشار کار می‌کنند و برخی دیگر هم با شش دهم و یا نیم بار فشار و… 

فشارسنج یا مانومتر پکیج شوفاژ دیواری 

اگر می‌خواهید بدانید دقیقا از کجا می‌شود تشخیص داد که فشار آب چقدر است پاسخ ما فشارسنج یا مانومتر است. به خاطر این که تنها این قطعه می‌تواند با درجه‌هایی که داخلش دارد فشار دقیق آب را برای ما مشخص کند. معمولا بهترین حالت فشار آب از 1 تا 1.5 بار است. زمانی که فشار به این محدوده می‌رسد معمولا شیر پرکن را می‌بندند. زیر نیم بار هم یک محدوده قرمز وجود دارد که نشان می‌دهد فشار آب در محدوده غیرمجاز قرار دارد. همان محدوده‌ای که در بالا به طور کامل توضیح دادیم که به دلیل کم بودن فشار، کلید فشار آب قطع شده و برد کنترل اجازه شروع به کار پکیج شوفاژ دیواری را صادر نمی‌کند. با اینکه محدوده مجاز فشار آب در مانومترها بین نیم تا 2.5 بار است، اما همان‌طور که گفتیم بهترین حالت فشار آب حدود 1 تا 1.5 بار است.

جالب است بدانید که نام دیگر مانومتر، بارومتر است. یعنی این قطعه را به نام بارومتر هم می‌شناسند. به خاطر اینکه واحد اندازه‌گیری فشار آب بار هست و از این روی بارومتر هم به قطعه‌ای گفته می‌شود که کارش اندازه‌گیری فشار است. حالا جالب‌تر این است که بین این سه قطعه‌ای که ذکر شد، یعنی مانومتر، کلید فشار آب و شیر پرکن رابطه مستقیم و یک تعامل پویا وجود دارند. یعنی هر سه این قطعات با یکدیگر کاملا در ارتباط بوده و نقش بسیار مهمی در کارکرد پکیج شوفاژ دیواری ایفا می‌کنند. قطعه فشارسنج یا مانومتر هم تنها به یک نوع عقربه‌ای نبوده و به شکل دیجیتالی در برخی از پکیج‌های شوفاژ دیواری وجود دارد. این بدان معناست که برخی از پکیج‌های شوفاژ دواری ممکن است مانومترهای عقربه‌ای و برخی دیگر هم دیجیتالی داشته باشند. حالا در نوع مانومترهای دیجیتالی از قطعه‌ای به نام ترانسدیوسر (Transducer) استفاده می‌شود که فشار آب را روی صفحه نمایشگرشان نشان می‌دهند. مدل‌های گلدیران، بنسر پرو بوتان، مرکوری، تاچی، سونی دوال و… از نمونه‌های هستند که مانومترهای دیجیتالی دارند.

شیر اطمینان 3 بار

شیر اطمینان 3 بار را با نام سیفتی ولو (Safety Valve) هم می‌شناسند. شیر اطمینان 3 بار هم داخل مدار گرمایشی نصب می‌شود. همان‌طور که از نام این قطعه مشخص است، کار شیر اطمینان تضمین یک فشار سالم و استاندارد در پکیج شوفاژ دیواری است. بدین معنا که این قطعه اجازه نمی‌دهد فشار آب بیشتر از 3 بار تجاوز کند. در بالا توضیح دادیم که فشار نامناسب در پکیج‌های شوفاژ دیواری موجب آسیب رسیدن به قطعات آن می‌شود. به همین دلیل طراحان و مهندسین پکیج‌های شوفاژ دیواری این قطعه را برای اطمینان از فشار استاندارد آب ساخته‌اند. یعنی یک ایمنی برای تضمین فشاری که تحت هر شرایط بیشتر از 3 بار تجاوز نکرده و قطعات را تخریب نکرده و به آن‌ها آسیب نمی‌زند.

حالا این قطعه هم تقابل مستقیم با سایر قطعاتی که در بالا ذکر کردیم دارد. به خصوص با شیر پرکن یک رابطه مستقیم و بسیار حیاتی دارد. چرا که اگر شیر پرکن بیش از اندازه باز بماند و یا دچار ایراد و نقص شود، مانومتر فشار بالای 2 بار را نشان می‌دهد. با نشان دادن فشار بالای 2 بار توسط مانومتر، شیر اطمینان 3 بار سریعا وارد عمل شده و فشار اضافی را تخلیه می‌کند. البته این بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که فشار آب شهری منطقه و یا طبقه‌ای که شما در آنجا زندگی می‌کند بسیار زیاد بوده و تا 3 بار تجاوز کند. از این روی، شیر اطمینان 3 بار اجازه فشار بیش از حد را نداده و جلوی تخریب قطعات پکیج شوفاژ دیواری توسط فشار بیش از حد را می‌گیرد.

پس به طور کلی قطعاتی که ذکر کردیم کاملا با یکدیگر در ارتباط هستند. برای مثال در بالا خواندیم که وقتی فشار آب کمتر از نیم بار باشد، کلید فشار آب سریعا قطع می‌شود و به برد کنترل اجازه تشکیل شعله را نمی‌دهد. خب، از کجا می‌توان تشخیص داد که فشار زیر نیم بار است؟ درست حدس زدید، از طریق مانومتر یا فشارسنج که فشار آب را به ما نشان می‎دهد. حالا برعکس اگر فشار آب به بالای 2.5 بار تجاوز کرد، باز از طریق مانومتر می‌تواند رؤیت شود که اینجا شیر اطمینان 3 بار سریعا وارد عمل شده و آب را تخلیه می‌کند تا به قطعات پکیج شوفاژ دیواری آسیبی وارد نشود. این قطعه هم با شیر پرکن تعامل مستقیم دارد، چرا که شیر پرکن اگر بیش از اندازه باز بماند و فراموش شود که باید بسته شود، یا به هر دلیلی دچار نقص شده و توانایی بستن جریان آب را نداشته باشد، شیر اطمینان 3 بار وارد عمل شده و اجازه ورود بیش از حد فشار آب را به مدار گرمایشی صادر نمی‌کند.

به طور کلی می‌توان گفت که این تعامل 4 جانبه در قطعات پکیج‌های شوفاژ دیواری موجب کار کردن هرچه بهتر این دستگاه می‌شود. یعنی هر قطعه‌ای به یک هدف و منظور خاصی ساخته شده است. به منظور اینکه بتواند به خوبی قطعه بعدی را حمایت کرده و اجازه خراب شدن قطعات دیگر پکیج‌ شوفاژ دیواری را ندهد. با قطعه‌ای نظیر مانومتر می‌توان به راحتی فشار را رصد کرد، با قطعه‌ای مثل کلید فشار در صورت کم بودن فشار آب برد کنترل اجازه تشکیل شعله و دستور به کار پکیج شوفاژ دیواری را فراهم نمی‌کند و برعکس با فشار بسیار زیاد و بالای 2.5 بار هم شیر اطمینان 3 بار سریعا وارد عمل شده و فشار بیش از حد آب را تخلیه می‌کند تا مجددا آسیب جدی به قطعات دیگر پکیج شوفاژ دیواری وارد نشود. این بدان معناست که این 4 قطعه به شدت به وجود یکدیگر وابسته هستند و یک دستگاه خوب و سالم باید از این 4 قطعه بدون کوچک‌ترین نقص بهره ببرد.

یعنی اگر مانومتر خراب باشد، فشار درست نمایان نشده و مشکلاتی برای کارکرد کلید فشار آب و یا شیر اطمینان 3 بار به وجود می‌آید. اگر شیر پرکن خراب باشد، شیر اطمینان 3 بار باید دائما در حال تخلیه آب و کنترل فشار آب شود. اگر کلید فشار آب دچار نقص باشد، برد کنترل اجازه شروع به کار پکیج شوفاژ دیواری را صادر نکرده و کل پکیج وظیفه تامین گرمایشی واحد را انجام نخواهد داد.